İnsan beynini taklit nereye evrilecek tartışıldı…

Üsküdar Üniversitesi ve NPİSTANBUL Hastanesi araştırmacıları, 02-05 Eylül 2025 tarihleri arasında Münih’te gerçekleştirilen “7. Uluslararası Temel ve Klinik Çok Modlu Görüntüleme Kongresi (BaCI)”ne katıldı.

Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü ve Yönetim Üst Kurulu Başkanı Prof. Dr. Nevzat Tarhan: 

“Kişiye özel tıp prensipleriyle örtüşen dijital terapötikler (DTx) genellikle mobil uygulamalar, sanal platformlar veya giyilebilir cihazlar aracılığıyla kişiye özel izleme, eğitim, tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri sağlayarak özelleştirilmiş tedavi planları sunuyor.” 

NPİSTANBUL Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Barış Metin:

 “Dijital uygulamalar, hastaları zihinsel açıdan zinde tutmak, kazaları önlemek, psikolojik belirtileri azaltmak ve bakım yükünü hafifletmek için güçlü bir araç.” 

Üsküdar Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Türker Tekin Ergüzel de psikiyatri özelinde DTx’in sağlık uygulamaları ve klinik deneme sonuçlarını sistematik meta-sentez çalışma sonuçları ile paylaştı. 

Nörobilim doktora öğrencisi Shams Farhad: “Geliştirdiğimiz VR ve yapay zekâ destekli dijital terapiler, göz, el ve baş hareketlerinden dinamik ölçümler yaparak erken bilişsel bozulmaları saptıyor.” 

Üsküdar Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi de 2025 yılında dikkat çeken çalışmaları nedeniyle ECNS Derneği tarafından “Genç Araştırmacı” (Young Investigator) ödülüne layık görüldü.
 

Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü ve Yönetim Üst Kurulu Başkanı Prof. Dr. Nevzat Tarhan başkanlığındaki Üsküdar Üniversitesi ve NPİSTANBUL Hastanesi araştırmacıları, 02-05 Eylül 2025 tarihleri arasında Almanya’nın Münih kentinde gerçekleştirilen “7. Uluslararası Temel ve Klinik Çok Modlu Görüntüleme Kongresi”ne (7th Basic and Clinical Multimodal Imaging (BaCI)) katıldı.

Kongrenin teması; “Nörofizyoloji, Makine Öğrenme ve Yapay Zekâ”

Prof. Dr. Kemal Arıkan’ın dönem başkanlığını yürüttüğü EEG & Clinical Neuroscience Society (ECNS) öncülüğünde düzenlenen kongrede, “Nörofizyoloji, Makine Öğrenme ve Yapay Zekâ” teması öne çıktı. Sunumlarda, makine öğrenmesi ve yapay zekâ yöntemlerinin nörofizyoloji ile birleşiminin beyin araştırmaları ve teşhis süreçlerini dönüştürme potansiyeli ele alındı. 

Yapay zeka ve yeni nesil makine öğrenme yöntemlerinin EEG, fMRI ve elektrofizyolojik veri yorumlamasını geliştirmesini ele alan sunumlarda özellikle karmaşık sinir sinyallerinin analiz edilmesini, biyobelirteç potansiyeli yüksek özniteliklerin çıkarılmasını ve nöropsikiyatrik bozuklukların tahmin edilmesine ilişkin güncel çalışmalar paylaşıldı. 

“Makine öğrenmesi ve yapay zekâ, beyin araştırmalarını dönüştürecek”

Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü ve Yönetim Üst Kurulu Başkanı Prof. Dr. Nevzat Tarhan, kongrede yaptığı konuşmada, nörogörüntüleme alanında toplanan verinin büyüklüğünün artışı ve hesaplama modellerinin derin öğrenme odaklı dönüşümünün önemine dikkat çekerek, şöyle devam etti:

“Derin öğrenme odaklı dönüşüm biliş, duygu ve bilinci anlamaya daha da yaklaştıracak, beyin araştırmalarında yeni olanaklar sunarak kişiselleştirilmiş tıpta ilerlemeleri de teşvik edecek. Makine öğrenimi, yapay zeka ve nörofizyolojinin birleşimi beyin araştırmalarını ve teşhisini dönüştürecek ve bu yöntemlerin katkısının EEG, fMRI ve elektrofizyolojik veri yorumlamasını da geliştirecek. NPİSTANBUL bünyesinde toplanan verilerin, Üsküdar Üniversitesi laboratuvarları ve araştırma merkezlerinde etkin şekilde analiz edilmesiyle güçlü sonuçlar elde ediyoruz. Bu kapasitemizi uluslararası Ar-Ge projeleriyle geliştirmek ve genişletmek istiyoruz.”

Dijital terapötikler (DTx) yükselişte

“Nörobakım Alanında Dönüşüm” (Transforming the Field of Neurocare) başlıklı oturuma başkanlık eden Prof. Tarhan, özellikle dijital terapötiklerin (DTx) yükselişine dikkat çekti ve şöyle dedi:

“Kişiye özel tıp prensipleriyle örtüşen DTx’ler genellikle mobil uygulamalar, sanal platformlar veya giyilebilir cihazlar aracılığıyla kişiye özel izleme, eğitim, tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri sağlayarak hastaların genetik, biyomarker ve yaşam tarzı verilerini dikkate alarak özelleştirilmiş tedavi planları sunuyor. Bu sayede, bireylerin hastalıklarına dair daha doğru ve hızlı veriler elde edilerek, tedavi süreçleri kişiye uygun şekilde optimize ediliyor, sağlık sonuçları iyileştiriliyor. Bu alan kronik hastalıkların yönetimi, mental sağlık bozuklukları ve postoperatif iyileşme gibi birçok alanda önemli bir potansiyel taşıyor.”

Dijital sağlık uygulamaları ve demans yönetimi

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Barış Metin, “Demans Hastalarında Dijital Sağlık Uygulamaları” (Digital Health Applications in Dementia Patient) başlıklı sunumunda demans hastalarının yaşamını kolaylaştıracak dijital uygulamalara değindi ve “Demans yaşlanan nüfusla birlikte giderek artan bir sağlık sorunu haline geldi. Bu hastaların günlük yaşamda yaşadıkları bilişsel kayıplar hem bakım verenlerin yükünü artırıyor hem de kaza ve düşme risklerini yükseltiyor. Dijital uygulamalar, hastaları zihinsel açıdan zinde tutmak, kazaları önlemek, psikolojik belirtileri azaltmak ve bakım yükünü hafifletmek için güçlü bir araç.” dedi.

Demans hastalarının erken teşhis ve takibini kolaylaştıracak

Prof. Dr. Metin ayrıca, Üsküdar Üniversitesi’nin AB destekli MEDGPT projesi ile ilgili bilgi vererek, “Yakın zamanda Üsküdar Üniversitesi demans hastalarının erken teşhis ve takibini kolaylaştıracak bir uygulama olan MEDGPT projesini yürütmek için AB’den destek aldı. Proje ile hastaların interaktif olarak kullanabileceği, MR gibi nörogörüntüleme bilgilerini de kullanarak hekim tarafından hastalığın teşhis ve takibine olanak sağlayacak bir uygulama geliştirilmesi hedeflendiğini vurgulandı.” ifadesinde bulundu.

Dijital terapötikler ve Alzheimer araştırmaları

Üsküdar Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Türker Tekin Ergüzel de “Dijital Terapötikler: Tıbbın Geleceği” (Digital Therapeutics: The Future of Medicine) başlıklı sunumunda, psikiyatri özelinde DTx’in sağlık uygulamaları ve klinik deneme sonuçlarını sistematik meta-sentez çalışma sonuçları ile paylaştı. 

FDA onaylı DTx çalışmalarından bahseden ve hafif bilişsel bozukluk, demans tanılı hastalar ve sağlıklı kontrol gruplarındaki klinik sonuçları karşılaştırmalı olarak ele alan Prof. Dr. Türker Tekin Ergüzel, şöyle devam etti:

“Randomize kontrollü çalışmalar (RCT) temelinde, hafif kognitif bozukluk (MCI) veya demanslı yaşlılarda mobil uygulamalar ile kognitif işlev sonuçları arasındaki ilişkileri meta-sentez çalışmasında MCI veya demanslı yaşlılarda mobil uygulama müdahaleleri kullanan RCT'ler seçilmiştir. Müdahaleler ve karşılaştırmalar şunları içermektedir: CCT, yoğun CCT (CCT2x), progresif direnç eğitimi (PRT), CCT artı ilaç tedavisi, CCT artı PRT ve sadece ilaç tedavisinin yer aldığı karşılaştırmalı gruplarda bilişsel işlevsellik ve diğer işlevsellik ölçütleri (ör. günlük yaşam aktiviteleri-GYA) kıyaslanmıştır. CCT2x, kontrol grubuyla karşılaştırıldığında küresel bilişsel işlev, epizodik bellek ve çalışma belleğinde istatistiksel olarak anlamlı iyileşmeler göstermiştir. GYA'lerinde CCT, işlevsel bozukluğu önemli ölçüde azaltmıştır. Depresif semptomlarda, CCT2x semptomları azaltmada en etkili yöntem olmuştur.” 

Genel olarak, DTx’in, MCI veya demansı olan yaşlı yetişkinlerde bilişsel ve diğer işlevsel sonuçları iyileştirmede etkili olabileceği paylaşan Prof. Dr. Ergüzel, Üsküdar Üniversitesi’nde yürütülmekte olan “Alzheimer Hastalığının VR Tabanlı Bilişsel Ciddi Oyunlar Üzerinden Alınan Uzamsal Veriler ve EEG Verileri Kullanılarak Yapay Zeka (YZ) İle Erken Evrede” başlıklı TÜBİTAK projesi hakkında bilgi verdi. 

Alzheimer’a yönelik VR destekli erkan tanı sistemi

Nörobilim doktora öğrencisi Shams Farhad, “Evidence-Based Therapeutic Intervention by Software” başlıklı sunumunda, Üsküdar Üniversitesi, NPİSTABUL Hastanesi ve Iottech Bilişim tarafından Alzheimer’a yönelik geliştirilen Voctor Health – VH Alzheimer sisteminin ilk sonuçlarını paylaştı:

“Alzheimer hastalığı dünya çapında hızla artıyor ancak erken tanı konulamadığı için çoğu hasta zamanında müdahale şansı bulamıyor. Geliştirdiğimiz VR ve yapay zekâ destekli dijital terapiler, göz, el ve baş hareketlerinden dinamik ölçümler yaparak erken bilişsel bozulmaları saptıyor. Bu sistem sadece bir tanı aracı değil, aynı zamanda güçlü bir terapötik destek.”

Shams ayrıca, gelecekte EEG entegrasyonuyla gerçek zamanlı beyin aktivitesi analizlerinin mümkün olacağını belirterek, “Bu yaklaşım, Alzheimer bakımında yeni bir dijital biyobelirteç platformu oluşturabilir.” dedi.

‘Genç araştırmacı’ ödülü Üsküdar’a…

Üsküdar Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalından Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi, obsesif kompulsif bozuklukta derin ve tekrarlayan manyetik uyarım (dTMU/rTMU) tedavilerinin sonuçlarını sundu. Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi, çalışmalarında özellikle erken yaş, frontal delta ve oksipital theta yüksekliği gibi biyobelirteçlerin tedaviye yanıtı öngörmede önemli olduğunu aktardı.

Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi, 2025 yılında dikkat çeken çalışmaları dolayısıyla ECNS Derneği tarafından “Genç Araştırmacı” (Young Investigator) ödülüne layık görüldü.